Snillingar: Ung og hrifnæm

Það er hversdagslegt að hitta uppáhaldsrithöfundana sína á götu í Reykjavík.  Þeir eru svo nálægt manni, maður sér þá á kaffihúsi, leikhúsi, tónleikum.  Svo eru þeir vinir manns á Fésinu.   

Í gamla daga þegar ég var ungur, var ég svo hrifnæmur.  Við áttum það sameiginlegt ég og kona mín Bergþóra. Bækur, leikrit, höfundar, við féllum í stafi.  Augun snerust í hringi. Lífið breyttist, ekkert varð eins. 

Við bjuggum í Uppsölum í Svíþjóð í 3 ár.  Uppsalir er gömul og gróin háskóla og menningarborg.  Samt vorum við ekki alltaf í útstáelsi.  Íslendingar héldu vel saman og gerðum ýmislegt.  Mikill tími fór í kunningjaheimsóknir og móttökur.  Svo voru börn og uppeldi.  Við hefðum eflaust getað fundið ýmislegt að hlusta á og sjá.  En það var bara ekki tími til þess eða peningar. 

En bækur lásum við, kynntumst öndvegissænskum rithöfundum.  Suma lesum við enn, flestir eru dánir.  Einn af þeim er Sven Delblanc (1931-1992).  Hann var lesinn upp til agna svo var Hedebyborna gífurlega vinsæl framhaldsmynd sem hann hafði skrifað sjálfur eftir bókaflokki sínum: Åminne (1970), Stenfågeln (1973)Vinteride (1974) och Stadsporten (1976).  Svo hann var heimilisvinur eins og maður segir, úr fjarlægð. 

Einu sinni sáum við hann á götu, um hásumar, hann hafði sest niður til að hvíla sig í hitanum, var með hökutopp og gleraugu( það minnir mig minnsta kosti!) . Við hvísluðum : Þetta er Sven !!! Þetta var hann.  Þegar ég skoða það núna eftir á var hann tæplega fimmtugur. Við vorum milli þrjátíu og fjörutíu.  Við þorðum samt ekki að tala við hann!  Þarna sat þessi snillingur og hvíldi sig og við horfðum á dolfallin. 

Ég sé á wikipedia að ég á eftir að lesa nokkrar af bókum hans, ég las fyrir fáum árum Livets ax, bernskuminningar hans sem kom út ári fyrir dauða hans. Seinustu bók hans Agnar þarf ég að lesa.  En þeir sem vilja lesa Delblanc geta fengið eitthvað af bókum hans í Norræna húsinu og Þjóðarbókhlöðunni. Rafbækur eru til á Bokus.com.  Hedebysögurnar og Bókaflokkurinn um Vesturferð fjölskyldu hans og ferð til baka til Svíþjóðar eru frábærar. Samúels bók var þýdd á íslensku, hinar 3 komu aldrei út furðulegt nokk.   Svo eru tvær bækur í sérstöku uppáhaldi hjá mér:  Åsnabrygga og Grottmannen.   Ég veit ekki af hverju. 

En lesendur góðir, við sáum Sven Delblanc á götu í sólarhitasvækju. Við lifum enn á því!!

Gísli Björgvinsson: 3 stökur

Tengdafaðir minn sálugi, Gísli Björgvinsson sem bjó alla ævi sína í Breiðdal, var góður hagyrðingur, sérstaklega þótti honum gaman að fjalla um stjórnmál. Vísur sínar skrifaði hann oftast á pappírinn sem vafinn var utan um Þjóðviljann, með heimilisfangi  hans á:

Gísli Björgvinsson
Þrastarhlíð Breiðdal S-Múl.

760 Breiðdalsvík

Um daginn fann ég í dóti hjá mér þrjár stökur sem lýsa vel áhugamálum hans og vísnagerð:

„Heyrið lýðir heims um ból."
hljóðbært Alfreð gerði.
Hér fást magreynd manndrápstól
 á mjög svo góðu verði.

Þarna er auðsjáanlega verið að vitna í þegar Alfreð Þorsteinsson, Frammarinn og Framsóknarmaðurinn góði,  var forstjóri Sölunefndar Varnarliðseigna. 

Kalda stríðið og Atómvopn voru honum áhyggjuefni, en kaldhæðni hans var oftast til staðar. 

Atómvopna afli fyrst
allir sem að friði stefna.
Undarlegt það er með Krist
að aldrei skyldi hann þetta nefna.

Við hætta viljum bæði lýð og landi
lofsvert hve vor fórnarlund er rík.
En ekki verður Wasington að grandi
sú vetnissprengja er eyðir Keflavík.

Já lesendur góðir, þetta var tómstundariðja hans, að skrifa á bréfmiðja, smástöku.  Eflaust hafa þær margar týnst en töluverður fjöldi er til.  Enn, daginn í dag, skilur maður umfjöllunarefni hans.  

Spilling: Di Caprio og Forseti Malasíu

Það er vel við hæfi að kvikmyndin The Wolfs of Wall Street skuli fjármögnuð á vafasaman hátt með peningaþvætti. Þar á í hlut forsætisráðherra Malasíu Najib Razak sem áður var fjármálaráðherra landsins, í gegnum sjóðinn 1MDB.   Sem fjármagnaði kvikmyndina, keypti ofurdýr málverk og lúsusvillur.  Nú eru bandarísk og singaporsk yfirvöld komin í málin. Engar smáupphæðir nokkrir milljarðar dollara. Þetta minnir á íslenska athafnamenn og ráðherra sem voru farnir að hugsa um útrás í þennan heimshluta, og ýmsa aðra.  Sonur Najib hefur víða komið við, var í Panamaskýrslunni.   Feður og synir ná saman í spillingunni. Mæður og dætur vonandi líka. Líka á Íslandi. Eða hvað?

Einræðisherrann samstarfsmaður okkar

Það fór sem marga varði að Erdogan var vel búinn að taka öll völd.  Örvænting hefur hlaupið í andstæðnga hans þegar fréttist hvað var að fara að gerast.  Svo þeir brugðust við en of seint og of skipulagslaust. Því fór sem fór. Það var Erdogan sem átti fyrsta leikinn, leikflétturnar voru hans.

gegnir lykilhlutverki í baráttunni við ISIS voru handteknir, og bandaríksir embættismenn og herforingjar eru í umræðum við menn Erdogans um áframhald samvinnunnar.  NATO hefur áður gleypt svona eiturbita, einræðisríkin Portúgal og Grikkland voru vel séð þar svo líklega verður það ekki vandamál. Og eftir helgina eru allir listar tilbúnir, allt reiðubúið, í eitt skipti fyrir öll skal sýnt hver hefur völdin og ætlar að hafa þau, Erdogan er ríkið, og hann skirrist ekki við að líkja sér við Hitler! Þetta er bandamaður okkar í NATO , sem hefur viljað komast í Evrópusambandið.  Um leið er hann að margra mati ómissandi vegna legu landsins.  Æðstu yfirmenn herflugvallarins sem
Hér sjáið þið að neðan myndrænan lista hreinsananna í Dagens Nyheter.  Nær 60.000 manns.  

En það er ekki búið, nú er búið að kalla menntamenn og námsmenn erlendis heim.  Þeir geta hafa óhreinkast af erlendum hugsunum og áhrifum.  Hvenær sáum við svona aðgerðir, jú í Egyptalandi er ástandið líka svona en það hefur ekki farið hátt í fréttaflutningi á Vesturlöndum, enda náið samband Bandaríkjamanna og egypska hersins og herforingja.   

Pólitík: Heimur trúðanna

Við lifum í heimi trúðanna. Þeir koma í röðum inn á þjóðarsviðin. Og lýðurinn fagnar. Varla er Brexit sirkusinn á enda með Boris Johnson í fararbroddi, Erdogan búinn að gefa okkur langt nef, þegar stærsta

fjölleikahúsið er opnað. Og fáráðurinn Donald stígur inn á sviðið. Þegar hver brekkan á fætur annarri klifrar upp á bakið á þeirri fyrri og skríður fram úr í ruglinu. 

The vast majority of Americans don’t feel safe,” claimed former New York mayor Rudy Giuliani, who said there had been five major Islamist terrorist attacks on the US and its allies in the past seven months.

“You know who you are. And we’re coming to get you,” he warned terrorists, drawing the biggest cheers of the night. “If they have committed themselves to war against us then we must commit us to unconditional victory against them.”

“The world outside our border is a scary place,” added former Navy seal Marcus Luttrell in an emotional address. “America is the light,” he added. (guardian)

We’re in grave danger

The lineup of speakers presented a United States in danger, threatened from abroad and from within, a once-proud nation on the very brink of chaos and dystopia. Six of the speakers were military veterans, including Marcus Luttrell, the celebrated former Navy SEAL, who bluntly warned that “the enemy is here.” A half-dozen more were relatives of Americans murdered by foreign terrorists or illegal immigrants — threats to the nation’s safety and cohesion that often mingle in the Trump worldview. Another was the former New York Mayor Rudolph W. Giuliani, who likened the country to a circa-1980s New York in need of a strong hand. “There is no next election,” Mr. Giuliani warned. “This is it!” (New York Times)

Heimurinn fyrir utan er hættulegur staður.  Ameríka er ljósið.  Við höfum svo sem heyrt þetta í gegnum árin hér uppi á skerinu. Ljósið í vestrinu á að lýsa okkur. Spurningin er hvert?

Já, lesendur góðir, þetta er nú ekki alveg nýtt, þótt orðalepparnir verði æ stórbrotnari og heimskan æ meir áberandi. Busharnir og Blairarnir með góðri hjálp ofsatrúarklerka hleyptu þessu af stað, sem hefur með tímanum gert pólitíska heiminn  að heimkynnum Spillingargossa og Furðuhæna þar sem Sigmundar,Vigdísar, Arnþrúðar og Jónar ná eyrum fólks sem hræðist breytingar og nýja gerð þjóðflutninga og heldur að lausnin sé að loka sig inn í búri og fleygja lyklinum út fyrir. 


Atómvopna afli fyrst
allir sem að friði stefna. 
Undarlegt það er með Krist
 að aldrei skyldi hann þetta nefna. 
                        (GB) 

Hryðjuverk: Hvernig erum við reiðubúin

Nú er tími að hugleiða hvernig við erum í stakk búin að bregðast við ef hryðjuverk yrði framið hér á landi.  Of oft er það í opinberri umræðu að það sé eitthvað sem geti ekki gerst.  Svo einfalt er málið ekki, svo einfaldur er heimurinn ekki.  Við erum ekki ein í heiminum, Palli var ekki

einu sinni einn.  Við getum ekki hindrað samskipti við aðra heimshluta og viljum það ekki, í öllum einstaklingum getur búið dýpi þar sem ýmislegt getur falist.  Hvort sem það eru innfæddir Íslendingar eða Nýbúar.  

Í dag er grein í Dagens Nyheter þar sem spurt er hvernig Svíþjóð sé undirbúið. Þar er rætt um hvernig þeir hafa misst sérfræðinga og hjúkrunarfólk úr landi.  Allt kerfið byggist upp á hámarksnýtingu sjúkrarúma og skurðstofa, eins og hjá okkur.  Hvað gerist ef fjöldi fólks þarf að fá flókna meðferð um leið? 

Við eigum eitt sterkt tromp upp í erminni það er okkar góða kerfi gegn jarðskálftum og eldgosum sem stjórnað er af Almannavarna og öryggismálaráði og er byggt upp með fjölda sjálfboðaliða og hjálparsamtökum með Rauða Krossinn og Björgunarsveitirnar fremstar í flokki.   Þar er vant fólk og kraftmikið, en það fólk er ekki læknar og hjúkrunarfólk með sérþjálfun á ákveðnum sviðum.  Við höfum lögreglu sem á að vinna starf sitt þegar ógnvænlegir atburðir gerast. Við höfum ekki og viljum ekki hafa her. 

Svo lesendur góðir, þetta eru mál sem þarf að ræða af  alvöru og hófstillingu.  Ekki með tryllingi sem ónefndir fjölmiðlar stunda án visku og manngæsku.   

Stóratburðir: Tyrkland og Nice í beinni

Stóratburðir dynja yfir okkur í beinni, flutningabíll tætir í sundur fólk, fólk á götunni ræðir við hermenn sem hefur verið skipað að taka yfir ákveðna staði og hús.  Þeir voru tímar sem við sáum örlagaatburði í fréttamyndum  í kvikmyndahúsum á undan bíómyndunum, eða þegar Íslendingar lásu um heimsatburðina í Skírni rúmu ári eftir að þeir höfðu gerst. 

Þótt við sjáum þetta um leið og það gerist, þá er það ekki öruggt að það sem við sjáum og er haft fyrir okkur sé hinn sögulegi Sannleikur með stórum staf. Og þó fjölmiðlaflóran hefur breytt ansi miklu.  Snjallflóran er alls staðar.  Það var skrítið að sjá  reiðan almenning stöðva skriðdreka og ræða við hermenn sem skutu upp í loftið.  Þótt almenningur gæti átt vona á dauða sínum og tala drepinna á eftir að vaxa. Þarna voru herflugvélar skriðdrekar þyrlur. Bylting er ekki leikur.  Dani sem býr í miðborg Istanbul lýsti sinni upplifun hann slapp þó lifandi.  Tyrkneskur almenningur er illur út í herinn hann hefur ekki þá stöðu sem hann hafði áður. 

Svo er spurningin hvort að Erdogan sé að nota tækifærið að losa sig við þá sem hafa hindrað hann í einræðistilburðum sínum . Og sá sem yfirvöld telja standa á bak við kúppið er gamall vinur Erdogans sem fékk nóg af spillingunni í kringum Erdogan.  Svo það er leitt ef þetta verður til þess að styrkja einræðið í Tyrklandi. Evrópuþjóðir hafa látið Erdogan komast allt of langt í svo mörgu. Fær hann enn sterkari stöðu eða sér hann að sér þegar það er almenningr sem hefur ef til vill bjargað honum? 

Við eigum oftar að hugsa um það hvað við lifum í góðu umhverfi á Íslandi.  Og hafa það í huga hvert við erum að fara í fríum og ferðalögum.

Erdogan fyrer flere end 2700 dommere efter kupforsøg

Tyrkiske myndigheder har fjernet 2745 dommere fra deres hverv efter kupforsøget mod præsident Erdogan.

Mynd: Dr.dk